Η μεγαλύτερη θεότητα του ελληνικού πάνθεου.Ήταν θεός του αίθριου ουρανού,πανάρχαιος αφού το όνομά του τ βρίσκουμε και σε άλλους ινδοευρωπαϊκούς λαούς,τους Ινδούς, τους Όμβριους κ.α.
Στους Έλληνες και στους Λατίνους (ίσως από ελληνική επίδραση) πήρε τη θέση του βασιλιά των Θεών. Στην <<Ιλιάδα>> ο Δίας είναι πατέρας των θεών και των ανθρώπων από Όλυμπο, όπου έχει το παλάτι του ή από τον ουρανο-το ίδιο είναι- κυβερνάει τον κόσμο.Οι βασιλιάδες της γης είναι κατά κάποιον τρόπο απόγονοι του και υπό την προστασία του, γι’ αυτό και λέγονται και διογενεις.Αργότερα όταν ωριμάσει ο καιρός και καταργηθεί η βασιλεία , ο Δίας θα γίνει προστάτης της πολιτείας, είτε αριστοκράτες την εξουσιάζουν είτε ο λαός.
Οσο οι νόμοι είναι άγραφοι ,είναι ο Δίας που προστατεύει τον ξένο ,τον φτωχό ,τον φυγάδα,τον ικέτη, γι’ αυτό και λέγεται Ζευς Ξένιος. Ο Δίας εποπτεύει και τους όρκους (Ζευς Ορκιος) αλίμονο σε αυτόν που θα τους πατουσε.Ο Δίας δεν ήταν όμως μόνο θεός που έστελνε ουράνιο φως,αλλά και των καιρικών μεταβολών γενικα.Αυτος έστελνε τους ανέμους, τα σύννεφα, τη βροχή, το χαλάζι, το χιόνι, την αστραπή, την βροντή, τον κεραυνό κάτω στη γη, είτε για καλό είτε για κακό των ανθρώπων.
Τον Δια τον λάτρευαν συχνά στις κορυφές των βουνών, γιατί εκεί ψηλά μαζεύονται τα πρώτα σύννεφα, σημάδι αλάθευτο στους περίοικους πως θα βρεξει.Η Ήρα ήταν μόνιμη και παντοτινή γυναίκα του Δια. Παιδιά τους ήτανε ο Άρης, Ηφαιστος, η Ήβη που της έδωσαν άντρα τον Ηρακλη.Ο Δίας πέτυχε να χαρεί έρωτα με πολλές θεές, νύμφες και θνητές γυναίκες.
Το όπλο που έχει ο Δίας στη αποκλειστική διάθεση του, είναι το αστροπελέκι, τον κάνει ανίκητο να τον τρέμουν θεοί και άνθρωποι. Με αυτό κατατροπώνει τους Τιτάνες, με αυτό απειλεί τους Ολύμπιους θεούς αν παρακωλύσουν τις εντολές του. Στην αρχαϊκή εποχή τον απεικονίζουν συχνά να κράτα τον κεραυνό στο χέρι.
Από την θεογονία μαθαίνουμε πως η Ρέα γέννησε το στερνοπαίδι του Κρόνου. Η Ρέα για να γλιτώσει τα παιδιά της από το πατρικό θυσιαστήριο, κατέφυγε νύχτα στην Κρήτη και με τη βοήθεια της μητέρας της Γης, ήρθε στο κόσμο το <<θείο βρέφος>>. Το σπήλαιο που ανέλαβε να φιλοξενήσει τον κατατρομαγμένο <<θείο επισκέπτη>> κατά τη γνώμη των πρώτων αρχαιολόγων είναι το Δικταιον άντρον. Η παράδοση μας λέει ότι ο μικρός Δίας ανατράφηκε με το γάλα της κατσίκας Αμάλθειας.
